Asbestinventaris

Wat is asbest en wat zijn de gezondheidsrisico’s?

Het is een verzamelnaam voor verschillende soorten mineralen die veel op elkaar lijken. De verschillende soorten asbest worden ook met hun oorspronkelijke kleur aangeduid. Deze kleuren zijn zichtbaar bij ruwe, onbewerkte asbest. De onderverdeling bestaat uit 2 hoofdgroepen en 6 verschillende soorten:

Serpentijnen
Chrysotiel (wit asbest)
Amfibolen
Crocidoliet (blauw asbest)
Amosiet (bruin asbest)
Actinoliet (groen asbest)
Tremoliet (grijs asbest)
Anthopylliet (gelig asbest)

De meest voorkomende zijn Chrysotiel, Crocidoliet en Amosiet.

Eigenschappen van asbest

+ Positieve eigenschappen

Bestand tegen hoge temperaturen, bestand tegen grote temperatuurschommelingen
Grote slijtvastheid, grote treksterkte
Bestand tegen zuren, schimmels en logen, bestand tegen micro-organismen
Groot isolerend vermogen (koude, hitte, geluid, elektriciteit)
Grote duurzaamheid, goedkoop
Goed te verwerken met andere materialen

– Negatieve eigenschappen

Asbest kent ook enorm schadelijke eigenschappen. Het is een hoogst kankerverwekkend materiaal. De vezel is bijna niet zichtbaar en zweeft in de lucht en besmet zo een hele omgeving. Bij onbeschermde inademing krijg je de vezels onherroepelijk binnen. Echter zullen de gevolgen zich pas tientallen jaren later laten zien. Er is vooral risico als je veel vezels hebt ingeademd en dit herhaaldelijk doet.

Asbest gerelateerde longziektes zijn Asbestose (de bekendste), Mesothelioom en asbest gerelateerde longkanker.

Indien je in contact gekomen bent met asbest en dit was éénmalig dien je niets te doen. Er zijn momenteel geen geschikte medische testen voorhanden die de vezel kan opsporen. Indien je regelmatig contact had met de vezels,dan kan een preventieve medische screening zinvol zijn. De eerste symptomen treden vaak maar na 30 à 40 jaar op. De eerste jaren na de blootstelling zul je dus geen symptomen ervaren.

Waar kom je vaak asbest tegen binnen of op een gebouw?

Golfplaat

Asbestcementen golfplaat
Verschillende diktes, kleur: lichtgrijs of gekleurd (rood/zwart)
Vaak terug te vinden op daken van tuinhuis, garage, schuur, bijgebouw, …

Dak- en gevelleien

Vlakke imitatieleien in asbestcement
Kleur is grijs, maar vaak gekleurd in rood of zwart
Vaak terug te vinden op daken en gevels van woningen

Asbestplaten

Asbestcement met cellulosevezels
Kleur lichtgrijs, roos of geel.
Vaak terug te vinden in onderdak, gevels, schoorsteen,…

Asbestplaat met coating, Glasal

Asbestcement, gladde en harde bovenlaag
Verschillende kleuren
Vaak terug te vinden in keuken- en badkamermeubelen, buitengeven, flatgebouw,…

Schoorsteen, luchtkanaal

Asbestcement
Plaat, rond of vierkant kanaal
Vaak terug te vinden als ventilatiekanaal, schoorsteen, kachel/cv

Riolering, gas-/waterleiding, afvoerbuizen en goten

Asbestcement
Rond, meestal grijze buizen
Vaak terug te vinden in sanitair, riolering, dakafvoer, toilet, bodem

Imitatiemarmer

Asbestcement
Vaak zwart met witte stipjes, soms ook lichtgrijs/wit
Vaak terug te vinden in vensterbanken, traptreden, dorpels

Vinyl-tegels, vinyl-zeil

Hard, vaak wit gevlamd, dun, vaak bevestigd met zwarte kit / asbesthoudende kit
De tegels breken gemakkelijk bij plooien/buigen
Vaak terug te vinden in woningen, scholen

Stucwerk

Vezelige korrel, meestal wit van kleur
Vaak terug te vinden in gebouwen op muren en plafonds

Afdichtkoord

Wit/grijs pluizig koord. Valt gemakkelijk uit elkaar
Vaak reeds vervangen door asbestvrij materiaal
Vaak terug te vinden in schoorsteen, kachelruitjes/deurtjes, cv-ketels, allesbrander,…

Bloem- en asbakken, beeldwerken

Asbestcement
Grijs of witte kleur
Vaak terug te vinden in bloembakken, asbakken, tuinmeubelen, … Zowel binnen als buiten

Leidingisolatie

Plaaster, brokkelig wit meestal omwikkeld met witte jutte.
Vaak terug te vinden rond verwarmingsbuizen, vaak in de kelders van oudere woningen.

Sierbeplating achter kachel

Spuitasbest

Asbestinventarisatie – het asbestattest

Een attest wordt opgemaakt door het uitvoeren van een inventarisatie door een gecertificeerd asbestinventarisatie deskundige. Hierin wordt een beschrijving van alle materialen weergegeven die asbestverdacht zijn, of kunnen zijn.

De deskundige komt ter plaatse voor het uitvoeren van een inventarisatie, het is noodzakelijk om alles grondig te kunnen onderzoeken. Een inventarisatie is in principe een niet-destructief onderzoek. Dit wil zeggen dat er geen beschadigingen gedaan worden voor ingesloten asbest op te sporen. Echter is het soms wel noodzakelijk om kleine beschadigingen (verwijderen van klein stukje materiaal) van verdachte materialen aan te brengen, dit dient voor een laboanalyse uit te voeren en met zekerheid te zeggen of het materiaal al dan niet asbesthoudend is.

Het attest zal nadien geregistreerd worden in een centrale databankapplicatie bij OVAM, zij leveren op hun beurt een attest af op basis van de doorgegeven info.

Op het attest zal terug te vinden zijn of er al dan niet asbestverdachte of asbesthoudende toepassingen aanwezig zijn. Eveneens worden de risico’s meegedeeld en advies gegeven over wat te doen met deze toepassingen.

Wanneer is een asbestinventarisatie nodig?

De Federale Arbeidswetgeving verplicht sinds 1995 elke werkgever om een asbestinventaris te hebben voor alle gebouwen waar personeel tewerkgesteld is. Bouwjaar is niet van belang. Indien het blijkt dat er asbest aanwezig is dan moet de werkgever een beheerprogramma opstellen en de inventaris jaarlijks actualiseren.

De Vlaamse Regering wil al de aanwezige asbest in de Vlaamse gebouwen en woningen gebouwd voor 2001 in kaart brengen. Hiervoor is een actieplan opgesteld om uiterlijk tegen 2040 Vlaanderen asbestveilig te maken.

Vanaf eind 2022 is een asbestattest verplicht bij de verkoop van woningen en gebouwen gebouwd voor 2001. Tegen 2032 moet iedere gebouweigenaar van een woning of gebouw gebouwd voor 2001 over een attest beschikken. Ook bij verhuur is de eigenaar verplicht een kopie te bezorgen aan de huurders indien hij/zij over een attest beschikt. Dit mag enkel opgemaakt worden door een gecertificeerde asbestinventarisatie deskundige.

De Vlaamse Milieuwetgeving zegt het volgende bij sloop:

Bij sloop van een infrastructuurwerk (>250m³), een residentieel gebouw (>5000m³) of een niet residentieel gebouw (>1000m³) dien je een sloopopvolgingsplan toe te voegen aan je aanvraag voor uw omgevingsvergunning. Dit plan bevat een destructieve asbestinventaris, inventaris van alle andere afvalstoffen die zullen vrijkomen, alle aandachtspunten en technische details rond de aanpak van selectieve sloop-en afbraakwerken. Dit plan dient opgemaakt te worden door een geregistreerde deskundige.